Ο Τζον Κληζ, ευρέως γνωστός από τους θρυλικούς Monty Python, εξηγεί σε ένα βίντεο την άποψή του ως προς το ότι οι πραγματικά βλάκες δεν μπορούν να αντιληφθούν πόσο βλάκες είναι. Τα όσα λέει ο Κληζ εδράζονται στην έρευνα του Ντέιβιντ Ντάνινγκ και του Τζάστιν Κρούγκερ από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ και στο επονομαζόμενο «φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ».
Το απόσπασμα αντλήθηκε από βίντεο του 2012 που είχε τον τίτλο «Ο Τζον Κληζ θεωρεί μάταια τα σχόλιά σας» και με το οποίο ο Κληζ απαντούσε σε μια σειρά από σχόλια που γίνονταν σε βίντεο των Monty Python στο YouTube. Συγκεκριμένα, απαντούσε σε σχόλια που είχαν γίνει κάτω από το βίντεο με τον τίτλο «Το upperclass βλήμα της χρονιάς», στα οποία οι σχολιαστές θεωρούσαν ότι αυτό το βίντεο της δεκαετίας του 1970 αναφερόταν σε συγκεκριμένους πολιτικούς ηγέτες, όπως, π.χ., η Σάρα Πέιλιν… «Γεγονός το οποίο αρκεί από μόνο του για να ερμηνεύσει όχι απλώς το Χόλιγουντ», όπως λέει ο Κληζ, «μα και την ενημέρωση αλά Fox News».
Λοιπόν, τι γίνεται αν η αδυναμία μας να αντιληφθούμε την ανικανότητά μας δείχνει με ακρίβεια το βαθμό της ίδιας της ανικανότητάς μας; Κανείς μας, ασφαλώς, δεν κάνει τα πάντα τέλεια (κι αυτό είναι το δράμα ορισμένων ανάμεσά μας), αλλά όλοι έχουμε γνωρίσει ανθρώπους οι οποίοι απλώς αδυνατούν να συλλάβουν στην πλήρη του έκταση το σε τι βαθμό δεν μπορούν να κάνουν κάτι —οτιδήποτε— καλά. «Το πρόβλημα με τους ανθρώπους αυτούς», εξηγεί ο Monty Python Τζον Κληζ, «είναι, πως πρόκειται για τόσο βλάκες που δεν έχουν ιδέα πόσο βλάκες είναι».
«Για να ξέρει κανείς πόσο καλός είναι σε κάτι, προϋποτίθενται οι ίδιες ακριβώς ικανότητες που απαιτούνται προκειμένου να είναι σε κάτι καλός. Πράγμα που σημαίνει —και αυτό είναι τρομερά αστείο— ότι αν δεν είστε εντελώς καθόλου καλός σε οτιδήποτε, τότε δεν έχετε ακριβώς τις απαραίτητες δεξιότητες για να ξέρετε ότι δεν είστε καθόλου καλός σε οτιδήποτε», λέει επιγραμματικά ο Κληζ. Και, έτσι, μας εισάγει με έναν εξαιρετικά ευσύνοπτο τρόπο στο «φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ», που είναι «μια γνωστική διαταραχή, όπου άνθρωποι που γνωρίζουν ελάχιστα για ένα συγκεκριμένο θέμα πιστεύουν πως έχουν περισσότερες γνώσεις από τους πραγματικούς γνώστες». Μάλιστα, ο Κληζ (ο οποίος έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στο Κορνέλ) προσμετρά τον Κρούγκερ στους φίλους του και αποφαίνεται ότι το «Φαινόμενο Ντάνιγκ-Κρούγκερ» αποτελεί μια «υπέροχη ερευνητική εργασία».
Σύμφωνα με τη μελέτη των Ντάνινγκ και Κρούγκερ του Πανεπιστημίου Κορνέλ, για την οποία κέρδισαν το βραβείο Ig Nobel του 2000:
- Τα ανίκανα άτομα τείνουν να υπερτιμούν το επίπεδο της ικανότητάς τους.
- Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν την πραγματική ικανότητα των άλλων ατόμων.
- Τα ανίκανα άτομα δεν αναγνωρίζουν το μέγεθος της ανικανότητάς τους.
- Μόνο όταν εκπαιδευτούν ώστε να βελτιώσουν ουσιαστικά το επίπεδο ικανότητάς τους, τα άτομα αυτά αναγνωρίζουν και παραδέχονται το πόσο άσχετοι ήταν προηγουμένως.
Τα τεστ στα οποία υπέβαλαν φοιτητές του Πανεπιστημίου Κορνέλ (στους τομείς των γραμματικών δεξιοτήτων, της λογικής και του χιούμορ) κατέδειξαν επίσης ότι εκείνοι που διαθέτουν πραγματικές ικανότητες έχουν και την τάση να υποτιμούν το επίπεδο των δεξιοτήτων τους.
Όσοι από εσάς ενδιαφέρεστε για τα γνωστικά φαινόμενα πρέπει να δείτε —αν δεν έχετε ήδη δει— τα ντοκιμαντέρ του Errol Morris Gates of Heaven(1978), το A Brief History of Time (1991) για τη ζωή και το έργο του Στήβεν Χώκινγκ, καθώς και το πιο πρόσφατο The Unknown Known (2013), όπου συνομιλεί με τον πρώην Υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ Ντόναλντ Ράμσφελντ. Προτού ακόμη προβληθεί το τελευταίο αυτό ντοκιμαντέρ του, ο Μόρις έγραψε για την εφημερίδα New York Times μια σειρά με πέντε μέρη, υπό τον τίτλο: The Anosognosic’s Dilemma: Something’s Wrong but You’ll Never Know What It Is, στα οποία γινόταν φανερή η εμμονή του με το «Φαινόμενο Ντάνιγκ-Κρούγκερ». Επιπλέον, σε συνέντευξη που πήρε από τον Ντάνιγκ, εκείνος συνόψισε το θέμα ως εξής: «Δεν είμαστε και πολύ καλοί στο να γνωρίζουμε τι δεν γνωρίζουμε».
Ο Ντάνιγκ επίσης αναφέρεται στον Ράμσφελντ, και ειδικότερα στην ομιλία του σχετικά με τα «άγνωστα άγνωστα», που έδωσε και τον τίτλο στην ταινία του Morris. Σε αδρές γραμμές έλεγε τα εξής: «Υπάρχουν πράγματα που γνωρίζουμε για την τρομοκρατία. Υπάρχουν πράγματα που ξέρουμε ότι δεν τα ξέρουμε. Και υπάρχουν πράγματα που είναι άγνωστα άγνωστα. Εμείς όμως δεν γνωρίζουμε ότι δεν τα γνωρίζουμε». Μεγάλη στεναχώρια αυτή η ευφυής και εξαιρετικά μετριοπαθής φράση. Δύσκολο να βρει απήχηση. Ίσως να την αποδέχονταν ευκολότερα οι ακροατές της αν θεωρούσαν ότι προέρχεται από τον χώρο της τέχνης και όχι από τα χείλη του ισχυρού Ράμσφελντ…
Εν πάση περιπτώσει, αν τα αγγλικά σας είναι καλά, δείτε (και ακούστε) τον Τζον Κληζ να εξηγεί, με τον απολαυστικό του τρόπο, γιατί ο βλάκας δεν καταλαβαίνει ότι είναι βλάκας. Αν πάλι όχι, θυμηθείτε ότι η βλακεία είναι αήττητη διότι, επιπλέον, αγνοεί ότι είναι βλακεία. Να, το λέει και η επιστήμη, ήτοι το «φαινόμενο Ντάνιγκ-Κρούγκερ». Νωρίτερα, το είχε πει και ο Μπέρτραντ Ράσελ.
Βασισμένο στο: open culture
* * *
από το "dimartblog.com"